week3

Vlaanderen staat om veel gekend. We zijn dichtbebouwd, hebben geen eenheid in onze architectuur, ... én we bouwen te veel.

- Meer dan 60% van de woningen is onderbenut
- De federale overheid gebruikt een kwart van de ruimte die ze huurt niet. De ruimte wordt verwarmd en betaald. Het is gesubsidieerde leegstand.
- Het gemiddelde ruimtebeslag in Vlaanderen ligt 50% hoger dan in onze omringende landen.
(p. 45, Zwerfruimte)

VISIE VLAANDEREN

De focus bij het Vlaamse project ligt op het opnieuw (tijdelijk) herinvullen van leegstaande panden.
Specifieker is het doel om de oorspronkelijke functie van zo'n pand los te koppelen en er een nieuwe, tijdelijke, functie aan te geven. Een kantoorgebouw dat leeg staat kan toch ook dienst doen als een plaats voor een kortverblijf? Of laten we het beter leegstaan in de hoop dat er ooit opnieuw een bedrijf zich zal vestigen in het kantoorgebouw?

Binnenin het verlaten pand ontwikkelt zich een nieuwe schil, een nieuwe ruimte of plek.

Zo'n plek kan zich in verschillende panden op verschillende locaties in Vlaanderen vestigen. Het doet dienst als een tussenstop, een tijdelijke verblijfplaats voor rondtrekkende (slow) toeristen. Eén plek binnenin een leegstaand pand is dus een kleine schakel in een groter geheel dat zich over heel Vlaanderen uitstrekt.

Het ultieme doel is om door middel van een tijdelijk ontwerp een onrechtstreeks besef op te roepen voor een gigantisch probleem dat zich afspeelt in Vlaanderen.

Spelregels:
- Ruimte voor twee personen
- 8m in de lengte -> kleine verhogen
- Technologie wordt achterwege gelaten
- Rode draad van Bedouine tent moet nog terugkomen

De architecten De Vylder Vinck Taillieu zoeken naar typische Vlaamse architecturale elementen. Deze gaan ze uitvergroten en gebruiken in een andere context.

De Vylder Vinck Taillieu

AANZET/MOONSHOT ONTWERP VLAANDEREN

De zoektocht naar een modulair systeem die kan functioneren in een stedelijke omgeving

Een modulair systeem waarin de 'Vlaamse architectuur' als ontwerpwijze wordt gehanteerd

Design Dialogues x Annelies De Vet
Subjectieve Atlas

Google maps toont zogezegd de realiteit en creëert die ook, maar alles ziet er anders uit.
Het is een onderdeel van hoe we onszelf zien of identificeren.
Ze legt de verschillende manieren vast over typerende dingen van een land, bijvoorbeeld een gewaad in verschillende kleuren en patronen of verschillende soorten waterpijpen.
In de subjectieve atlas worden typerende zaken geregistreerd, maar ook de (eerste) indrukken worden erin vastgelegd.

Het is een alternatieve vorm van toerisme waarbij je langer op reis gaat, maar op een trager temper waardoor je een diepere, meer authentieke en culturelere ervaring beleeft.

Het wordt meestal geassocieerd met duurzame praktijken, waarbij er wordt nagedacht over de impact van het toerisme op het milieu.

Eens op de bestemming maak je gebruik van lokale vervoeropties en 'slow foods & drinks', je neemt de tijd om de lokale geschiedenis en cultuur te ontdekken en te leren, en het milieu te steunen.

Het is een levensfilosofie, een state of mind

- oorspronkelijk voor theehuizen, later residentieel
- esthetiek van natuurlijkheid en rustieke eenvoud
- harmoniserend met de omgeving
- houtconstructie en hout met hun natuurlijke resten
- muren van klei
- grote aandacht voor details en proportie

Erickson, Arthur. (1973). THE CLASSIC TRADITION IN JAPANESE ARCHITECTURE, text by Teiji Itoh (Book Review). Pacific Affairs, 46(2), 327.

In de Japanse cultuur is de houding naar de natuur zeer belangrijk. De essentie van een steen, boom of uitzicht wordt geëxtraheerd om zo de natuur op de voorgrond te laten treden.

Japanse filosofie: man and nature are one

Symbolisme staat centraal maar domineert het ontwerp niet, Zo worden lopend water, watervallen en eilanden gezien als tekenen van onsterfelijkheid

SUKIYA STIJL

van oorsprong in de 16de eeuw voor theehuizen, met theeceremonies.
- spirituele verfijning
- flexibel in vorm en aanpasbaar aan nieuwe materialen; gebruik van 'raw materials'
- onmogelijk om in te wonen vanwege de strengheid van het gedrag dat het de bewoners oplegt
- wabi sabi en shibu

LEEGSTAAND
vanaf het ogenblik dat meer dan 50% van de totale vloeroppervlakte van de bedrijfsgebouwen niet effectief benut wordt. Het gebruik van de ruimte moet rationeel zijn. Het naast elkaar plaatsen van lege dozen of vaten kan bijvoorbeeld niet beschouwd worden als rationeel gebruik van de oppervlakte.

Leegstaande en verwaarloosde bedrijfsruimten in Vlaanderen worden opgenomen in een inventaris. Die inventaris wordt jaarlijks bijgewerkt. Wanneer een bedrijfsgebouw minstens 3 jaar in de inventaris staat, moet de eigenaar een leegstandsheffing betalen.

De opbrengsten van de heffing komen terecht in het Vernieuwingsfonds, dat financiële steun geeft aan projecten die leegstaande sites nieuw leven inblazen. Nieuwe eigenaars kunnen een premie krijgen voor het uitvoeren van saneringswerkzaamheden (sloop- en/of ontmantelingswerken).

Je bent verplicht om je op je hoofdverblijfplaats te domiciliëren. Bedrijven die die leegstaande panden beheren, mogen niet eisen dat je je domicilie ergens anders zet

Tegen een kleine maandelijkse vergoeding kun je je intrek nemen in een leegstaand gebouw. Deze gebouwen kunnen zowel oude villa’s als verlaten schoolgebouwen of zelfs kazernes zijn. Voor de eigenaar is het interessant omdat bewoning verkrotting tegengaat. Bovendien houdt de aanwezigheid van een bewoner krakers op afstand. De bewoner geniet daarentegen van een originele (en meestal grote) woonplaats aan een kleine huurprijs.

Hoe werkt het en is het de moeite waard?

In Vlaanderen staan meer dan 2.600 bedrijfsgebouwen leeg. De cijfers tonen dat er de afgelopen tien jaar weinig evolutie in die leegstandscijfers zit: nooit waren het er minder dan 2.100. Vaak zijn die leegstaande industriepanden een zware smet op de omgeving. Het is spijtig dat er zo weinig mee gebeurt: een nieuwe economische of residentiële invulling is een optie, of gewoon teruggeven aan de natuur. Het is een chronisch probleem, dat eindelijk eens om een kordate oplossing vraagt.

De volgende vraag is wat de overheid kan doen om meer leegstaande bedrijfspanden een nieuwe functie te geven. Nu is de inventaris de basis voor heffingen, als de leegstand blijft duren. Maar een groot effect hebben die niet gehad: de cijfers blijven redelijk constant. Al zou het wel helpen om de heffingen te verhogen en meer subsidies uit te betalen bij een herinvulling.